Kebolehtelapan adalah kebolehtelapan pepejal anorganik atau organik kepada apa yang disebut meresap. Meresap ini boleh sesuai dengan gas, cecair, atau lain-lain molekul dan relevan di dalam badan, misalnya, membran sel dan darah kapal. Dalam psikologi, sebaliknya, kebolehtelapan adalah penerimaan terhadap impuls bawah sedar.
Apakah kebolehtelapan?
Membran biologi boleh telap terhadap bahan yang berbeza, seperti gas atau cecair yang berbeza. Kebolehtelapan ini sepadan dengan kebolehtelapan membran. Membran biologi boleh telap terhadap bahan yang berbeza, seperti gas atau cecair yang berbeza. Kebolehtelapan ini sepadan dengan kebolehtelapan membran. Walau bagaimanapun, kebolehtelapan tidak hanya membimbangkan membran sel, tetapi juga boleh merujuk kepada bahan organik dan bukan organik yang lain. Berkaitan dengan darah kapal suatu organisma, misalnya, kebolehtelapan boleh sesuai dengan kebolehtelapan vaskular untuk komponen darah pepejal, seperti kebolehtelapan sel imun atau faktor pembekuan. Sehubungan dengan kapilari, ini juga disebut sebagai kapilari kebolehtelapan. Bentuk kebolehtelapan khas juga kebolehtelapan semipermeabiliti atau selektif. Bahan semipermeable hanya boleh diresap untuk tertentu molekul. Untuk yang lain, sementara itu, tidak ada kebolehtelapan. Semipermeability selalunya berdasarkan pilihan berdasarkan ukuran molekul. Dalam kes membran, misalnya, selalunya hanya molekul hingga ukuran zarah tertentu yang memasuki bahagian dalam sel. Psikologi, sebaliknya, mentakrifkan kebolehtelapan sebagai daya terima terhadap impuls bawah sedar. Selain itu, dalam psikologi sosial, istilah ini mungkin merujuk kepada kemudahan orang bergerak antara kelas dan strata.
Fungsi dan tugas
Bahan organik dan anorganik sama ada tidak kedap, iaitu tidak kedap, atau mempunyai kebolehtelapan tertentu. Kebolehtelapan ini berdasarkan daya penggerak seperti kepekatan dan kecerunan tekanan dan membolehkan bahan itu meresap oleh bahan lain seperti gas atau cecair. Untuk membran sel, kebolehtelapan adalah sifat penting untuk besar-besaran pindah. Bahan yang dilalui juga disebut meresap. Oleh kerana pengaruh luaran, suatu meresap bergerak ke arah kepekatan yang lebih rendah, iaitu ke arah tekanan separa bawah. Proses meresap ini terdiri daripada pelbagai substep. Pertama, penyerapan yang disebut berlaku di antara muka pepejal. Wap, gas atau bahan kimia larutan serta bahan terampai diserap oleh permukaan pepejal. Kemudian meresap meresap melalui pepejal. Semasa penyebaran ini, meresap menembusi liang atau celah molekul bahan pepejal. Penyerapan kemudian berlaku, di mana apa yang disebut adsorbat meninggalkan pepejal dalam bentuk gas di sisi lain. Sekiranya pepejal yang dimaksudkan adalah selaput, antara muka juga boleh semimermeabel atau sebahagiannya telap. Membran semipermeabel, misalnya, membenarkan pelarut melaluinya, tetapi bukan zat terlarut di dalamnya. Ini bermaksud bahawa hanya molekul hingga yang tertentu molar besar-besaran boleh melalui. Semipermeability ini adalah asas osmosis semua sel, iaitu untuk aliran zarah molekul melalui a membran sel. Berhubung dengan kapal, istilah kebolehtelapan boleh merujuk kepada kebolehtelapan darah ke pepejal. Kebolehtelapan vaskular berperanan terutamanya untuk kapilari darah dan venula dan bergantung pada endothelium kapal. Kapilari kebolehtelapan juga memungkinkan pertukaran bahan secara selektif antara ruang intravaskular dan bahagian dalam kapal. Bahan larut lipid dan bahan kecil, seperti karbon dioksida dan oksigen, dengan mudah dapat melalui endothelium. Kapilari kebolehtelapan terlibat dalam pertukaran gas. Sebaliknya, zat-zat molekul besar, seperti protein, dan sel tidak bergerak, seperti erythrocytes, jangan meresap melalui dinding kapilari.
Penyakit dan gangguan
Berkaitan secara langsung dengan kebolehtelapan vaskular adalah tindak balas keradangan sistemik seperti sepsis. dalam sepsis, kebolehtelapan vaskular meningkat. Punca sepsis biasanya trauma, pembedahan besar, terbakar, atau jangkitan. Kuman memasuki aliran darah dalam sepsis dan sebab keracunan darah dalam arti tindak balas keradangan global. Peningkatan kebolehtelapan vaskular juga mencirikan reaksi alergi jenis pertama dan boleh membawa kepada pembentukan edema. Biasanya, peningkatan kebolehtelapan vaskular didahului oleh pelepasan zat mediator seperti histamin. Akibat kenaikan tersebut, bocor cairan dari kapal, sering menyebabkan tisu membengkak. Gangguan kebolehtelapan juga berkaitan dengan kebolehtelapan membran. Gangguan kebolehtelapan membran dalam banyak kes mendahului penyakit kardiovaskular. Akibatnya selalunya gangguan elektrolit seimbang. Gangguan kebolehtelapan membran juga boleh disebabkan oleh faktor keturunan. Contohnya, ketika membran protein bermutasi, ini mengubah kebolehtelapan sel. Ini berlaku, misalnya, dalam myotonia congenita Thomsen, yang dikaitkan dengan disfungsi otot. Penyebabnya adalah mutasi genetik yang mengakibatkan perubahan klorida saluran di serat otot membran dan mengurangkan kebolehtelapan membran untuk klorida ion. Akibatnya, pesakit menderita otot yang tidak disengajakan pengecutan yang dianggap sebagai kekakuan. Mereka yang terkena hanya dapat membuka penumbuk tertutup atau mata tertutup mereka lagi dengan sedikit kelewatan. Kebolehtelapan membran secara khusus juga boleh dipengaruhi oleh penyakit autoimun. Sebilangan penyakit ini ditujukan kepada biomembran, contohnya sindrom antiphospholipid. Di samping itu, mitokondriopati mengganggu kebolehtelapan membran. Mitokondria adalah organel sel yang dikenali sebagai tenaga tenaga sel dan menghasilkan radikal bebas sebagai produk sisa pengeluaran tenaga. Sekiranya radikal ini tidak berbahaya, ia akan merosakkan membran dan dengan itu mengganggu kebolehtelapan. Keluhan yang berkaitan dengan kebolehtelapan psikologi boleh terjadi dalam konteks banyak penyakit mental dan biasanya disebabkan oleh penurunan kesedaran diri, yang dapat menampakkan diri dalam penurunan kebolehtelapan terhadap impuls dari bawah sedar.
